Zoek

Gebrandschilderd raam in trappenhal gemeentehuis Bergen.

De wethouders Herman Koppers uit Well en Sjang Clevers uit Afferden haalden het benodigde geld bij elkaar voor dit raam.

Het werd geschonken door diverse personen en onthuld op zaterdag 13-04-1929.

Limburger Koerier 27-11-1928

In het jaar 1917 midden in den wereldoorlog, werd in de gemeente Bergen geopend het nieuw gestichte Raadhuis dat dadelijk in het oog valt op het pleintje van 't dorp Bergen, tegenover den veerweg Bergen - Vierlingsbeek. Den ruime secretarie met raadzaal en lokalen voor andere diensten omsluiten eene hal, waarin een groot raam het licht brengt. De kunstzinnige burgemeester Peters en zijne raadsleden wilden, dat dit raam lang ook na onze tijden een sieraad zou zijn van het raadhuis en zou gevuld worden met gebrandschilderde vensters, die de herinnering aan de tegenwoordige tijden zouden bewaren. Men heeft na rijpe overweging gedacht daarin te plaatsen de wapens der vroegere deelen der gemeente : Well, Bergen. Aijen, Afferden, Siebengewald en Heijen. Ook de oude kasteelen Well, Bleijenbeek en Heijen met hunne belangwekkende bouwvormen. Dan nog de bronnen van bestaan : landbouw, boschbouw, arbeid en rust, alles geflankeerd door de wapens van Nederland en Limburg. Het ontwerp, toevertrouwd aan den bekenden Limburgschen kunstenaar Victor van Schoonhoven-van Beurden, leeraar en bekroond met de gouden medaille vertoont dit alles in beelden met schitterende kleuren en vormen. De kosten met plaatsing van dit raam zijn berekend op f 700,- De tot standkoming ervan op kosten der gemeente kon bij het meerendeel der raadsleden geen steun vinden. Wethouder Koppers en wethouder Clevers namen toen het initiatief om bij de voornaamste ingezetenen dezer gemeente en de kasteelbewoners aan te kloppen om de tot standkoming van dit raam te verwezenlijken. Met succes is hun werk bekroond, daar het benoodigde bedrag zonder veel moeite, mede door milde bijdragen van vooraanstaande personen, die zich bij deze gemeente interesseeren, er is gekomen. Eerlang zal het provisorische lichtraam dan verdwijnen om plaats te maken voor de gebrandschilderde vensters, waarin de namen der milde gevers zullen worden aangebracht.


 

Nieuwe Venlosche courant 16-03-1929.


Limburger Koerier 15-04-1929

(vervolg van de tekst)

Tal van vrienden, gemeentenaren op de eerste plaats, vooraanstaande personen — Limburgers van geboorte, die thans buiten ons gewest vertoeven, waren te samengekomen, om mede getuige te zijn van het officieel gedeelte van deze voor de gemeente Bergen zoo gedenkwaardige dag. Dat 't allen Limburgers waren, echte Limburgers met een groot gevoel en warm hart voor ons gewest, dat is dien middag genoeg gebleken, maar dat 't ook vrienden waren, ware vrienden die elkaar weer ontmoeten op hun geboortegrond, in een landstreek die hen allen even na aan 't hart lag, dat bleek uit de blijheid van het samenzijn na 't officieele gedeelte, toen oude herinneringen zoo graag weer verteld werden, herinneringen uit de jeugdjaren die hen nooit ons Limburg zullen doen vergeten.

'n Historische terugblik.

De Noord-Limburgsche gemeente Bergen strekt zich uit langs de Maas van Arcen tot Gennep en is een samenstel van groote onderdeelen, die in vroeger tijd afzonderlijke heerlijkheden uitmaakten en hun eigen heeren hadden.
Well, Bergen en Aijen hadden als centraal punt het trotsch kasteel Well, waar sinds eeuwen de onafhankelijk regeerende heer woonde. Afferden en een deel der heidelanden was de oude bezitting der beruchte Schencken van Nydeggen, die het sterke slot Bleyenbeek tot woonplaats hadden.
Heijen met een deel der Oostelijke gehuchten grenzende aan Goch, werden geregeerd vanaf het schilderachtig gelegen „Huis Heyen".
De bewoners moesten zich aanpassen aan de gesteldheid van den bodem en daardoor op verschillende wijze in hun levensonderhoud voorzien. Waar de Maas goed bereikbaar was, woonden schippers en visschers, die ook nog als nevenbedrijf landbouw en veeteelt beoefenden. Een ander gedeelte der bevolking legde zich onder toezicht van den heer op boschcultuur en landbouw toe. Op de schrale gronden zag men hier en daar verspreid enkele kleinere boerderijtjes. Steeds heeft men in deze streek hard moeten werken om in de levensbehoeften te voorzien. 
Toen de bovengenoemde deelen na de Fransche revolutie één geworden waren, werd het dorp Bergen het vereenigingspunt.
Daar werd ook het gemeentehuis gevestigd, heel bescheiden en op den goeden koop gebouwd. Toen de gemeenteadministratie echter omvangrijker werd, moest er noodzakelijk uitgezien worden naar een ander verblijf. Onder burgemeester Gérard Peeters (thans in den Haag woonachtig maar Zaterdag ook in zijn oude gemeente aanwezig) werd een nieuw aanzienlijker Raadhuis gebouwd met ruime lokalen, goedgelegen ook, in 't midden van 't dorp tegenover den Veerweg.
Bij de voltooiing van het Raadhuis had men rekening gehouden en een plaats reeds bestemd voor een monumentaal raam in de hal. Zooals het echter wel meer gaat met goede voornemens en ideeën, zoo ging het ook hier. De plaatsing van 't raam werd door omstandigheden uitgesteld, totdat hernieuwde zin voor verfraaiing en schoonheid zich weer uitsprak. Bij een aantal vooraanstaande personen der gemeente werd de idee weer levendig, het Raadhuis te Bergen met een prachtvol gebrandschilderd raam te verrijken, dat voor het verre nageslacht een blijvende herinnering zou zijn aan oude roemvolle tijden. Thans is het uitgevoerd, dank zij de vrijgevigheid der schenkers en het kunstwerk is een waarachtig sieraad voor het gemeentehuis, schitterend van kleuren en tinten, geschiedkundig een herinnering door de afbeeldingen der hoofdkasteelen, beschrijvend door de voorstellingen van de bestaansbronnen van Bergen, uiting gevend van den trouw aan Vaderland, gewest en gemeente. 

Een blijvende herinnering.

In harmonieuze kleurschakeering staan in het bovengedeelte de wapens van Nederland, Limburg en de oude gedeelten der gemeente. Daartusschen prijken de scherpgeteekende fronten der kasteelen van Well, Afferden en Heijen.
In het toppunt van 't raam staat de dag verpersoonlijkt door een arbeider, de nacht door een rustende werkman. De Maasvaart is verzinnebeeld door een schip, waarnaast de symbolen van den bosch- en landbouw. Wanneer het licht door dit monumentale venster valt, dan gloeit 't rood, straalt 't blauw in edele weelde en brengt het geel de schittering van gouden licht. Dan spreken als 't ware de wapens en figuren van het verleden, dan wekken zij weer de oude herinneringen op aan de oude tijden van afwisselend voor- en tegenspoed.
De ontwerper van het venster, de heer Victor van Schoonhoven van Beurden uit Tilburg, heeft zich hier op meesterlijke wijze van zijn taak gekweten en de bedoeling van de initiatiefnemers volkomen begrepen. In verre omtrek zal zijn werk in dit genre zijns gelijke niet vinden. Met eere mag zijn naam er onder vermeld staan. 

De officieele overdracht. 

Tegen 3 uur hadden zich dan Zaterdagmiddag de genoodigden in de ruime Raadhuishal vereenigd en nam oud-burgemeester Gérard Peters namens de schenkers het woord om het raam officieel over te dragen aan burgemeester Otten en gemeentebestuur. De heer Peters memoreerde het verdienstelijk werk der beide wethouders. Bij den bouw van 't Raadhuis in 1917 liet de toestand der gemeentefinanciën het niet toe, ter verfraaiing van 't gebouw een mooi lichtraam aan te brengen. „Toch is deze idee onder de gemeentenaren levendig gebleven en thans staan we hier voor de verwezenlijking; is Bergen verrijkt met een monumentaal stuk, dat voor ons zooals we hier vereenigd zijn, meer beteekent dan louter kleurenschittering van figuren". Hij spreekt de hoop uit, dat in 't Raadhuis waar steeds de belangen der gemeente besproken worden, dikwijls moge worden teruggedacht aan 't verledene, waaruit wellickt nog menige nuttige wenk mag worden ter harte genomen.
Namens de gevers draagt hij dan dit raam over aan 't Gemeentebestuur. Deze zoo gedenkwaardige dag had voor den heer Peters nog een dubbele beteekenis. Het was namelijk juist 25 jaren geleden, dat zijn burgemeestersbenoeming te Bergen werd geteekend. Met veel liefde en in de aangenaamste herinneringen moet spreker nog vaak terugdenken aan zijn dierbaar Limburg en het goede oude Bergen. 
Burgemeester Otten dankte namens 't gemeentebestuur, zijn voorganger, die voor deze gelegenheid extra uit Den Haag wilde overkomen. Er blijkt weer eens uit, hoezeer de Limburgsche bodem trekt. Verder dankt de heer Otten de schenkers, de beide wethouders en de maker van dit kunstwerk, 'n Heildronk werd ingesteld op Vaderland, gewest en gemeente. 
Oud-burgemeester Peeters uitte nog eens z'n beste wenschen, voor de toekomst der gemeente, die thans niet meer zoo donker uitziet. 
Verschillende oude herinneringen werden nog door den heer A. F. van Beurden verteld uit de tijden der vrijheerschappen. Hij dankte de sprekers voor de waardeerende woorden aan het adres van den ontwerper gesproken, die thans zelve niet aanwezig kon zijn. Ook voor den heer van Beurden heeft Bergen een groote beteekenis. 40 jaren van zijn werk, binden hem aan deze gemeente, waaraan hij steeds zoo gaarne terugdenkt. Hij hoopt dat dit gedenkraam nog lang het Raadhuis moge sieren, als een bewijs van groote liefde en respect voor den geboortegrond. 
Bij deze officieele overdracht waren aanwezig: burgemeester E. Otten; oud-burgemeester G. Peeters; de heer A. F. van Beurden; de wethouders H. Koppers en J. Clevers; secretaris W. Derkx; J. Franssen ontvanger; de raadsleden W. Driessen; W. Swemers; M. Pullen: P. Cornelissen; G. v. Asselt: J. Roskamp; J. Joosten; J. H. Vink vertegenwoordiger der Boerenleenbank; een vertegenwoordiger van 't huis Bleijenbeek en het gemeentepersoneel. 
Moge het monumentale lichtraam in de Raadhuishal te Bergen nog lange jaren een sprekende getuigenis zijn van de groote liefde van velen voor ons dierbaar gewest.

13-04-1929. Boven: gemeenteopzichter Antoon Kersten (Well) - raadslid Sjang Joosten - G. van Asselt ? - eerste ambtenaar Pierre Wijnhoven.

Staand: Veldwachter Gerardus Ploem (Bergen) - onderwijzer Albert Rouschop - Toos de Gronckel (onderwijzeres in Bergen) - raadslid Piet Cornelissen (Well), met naast zich molenaar / kastelein Sef Vink (Well) - gemeenteopzichter Giel van Bommel - gemeenteontvanger P. Franssen - Rijkskantonnier Pullen (Afferden) - Miet Derks (dochter van de gemeentesecretaris) en journalist Stroeken van de Venlosche Courant.

Zittend v.l.n.r. Wethouder Herman Koppers (Well) - Gérard Peters (oud burgemeester van 1904-1918) - burgemeester Egbert Otten - wethouder Sjang Clevers (Afferden) - gemeentesecretaris Wilhelmus Johannes Derks - amateur historicus / publicist Alexander van Beurden. 


 

Bij zijn terugkeer van de evacuatie uit Groningen, maakte de Wellse Pater Canutis, (Jan Peters van de Grote Waaij) in 1945 een foto reportage door de hele gemeente Bergen, waaronder deze opname van het gemeentehuis. 

Tijdens de langdurige frontperiode van 1944-1945 werd het gemeentehuis zwaar beschadigd. Hier gezien vanaf de Maasstraat.


 

In 1970  werd het gemeentehuis helemaal gesloopt, nadat in Nieuw Bergen het huidige gemeentehuis in 1969 geopend was.


Wat er met het kostbare raam is gebeurd, blijft een raadsel. Is het vernield in de oorlog, zijn er resten bewaard gebleven, of was het er nog bij het slopen in 1971?