Baileybrug - Koninginnenbrug / Queens Bridge

Geopend op 3 september 1954

Gevolg: busdienst Zuid Ooster Venray - Well vanaf november 1954.

Duitse grens Well - Weeze voortaan ook open voor "Groot Grensverkeer".

Baileybrug over de Maas

De tijden dat Noord-Limburgers alleen zwemmend of per boomstam de Maas overstaken liggen al eeuwen achter ons. De boomstam werd een bootje en (veel later) een overzetveer. Na de tweede wereldoorlog werd in 1954 in Well begonnen met de bouw van een z.g. Baileybrug. Dit had men te danken aan het Engelse bezettingsleger in West Duitsland dat behoefte had aan een betrouwbare aan- en afvoerroute. Omdat alle wegen vanaf de Peel en het achterland, richting de Duitse grens naar Well leiden, werd Well dan ook uitgezocht als oversteekplaats van de Maas. Een genieafdeling van het Engelse* en een van het Nederlandse** leger hebben de Baileybrug geslagen voor militair gebruik, waarop evenwel ook burgerverkeer werd toegestaan. Vanwege dit civiele gebruik heeft Rijkswaterstaat het beheer en onderhoud van de brug op zich genomen.

Deze brug behoort tot de zwaarste Baileybruggen die ooit gebouwd zijn en daarmee tot dan toe de zwaarste in heel West Europa.

* 37ste Legerkorps Genie Bataljon Engelse Genietroepen

** A Cie,112 Pontonnier Bataljon Nederlandse Genietroepen

Sir Donald Coleman Bailey (1901-1985)

De brug is ontworpen door de Brit Donald Bailey, die als burger werkzaam was voor het Britse ministerie van Defensie. Hij bouwde modellen van bruggen als hobby. Nadat hij het model aan zijn superieuren toonde werd het ontwerp in 1943 in gebruik genomen in Italië. Hierna werd de productie drastisch opgevoerd in zowel Groot-Brittannië als de Verenigde Staten. Donald Bailey is voor dit ontwerp geridderd.

De Engelse veldmaarschalk Montgomery kwam superlatieven tekort om de uitvinding van zijn landgenoot te prijzen. Hij schreef in 1947: "Zonder enige twijfel hebben de baileybruggen het einde van de oorlog dichterbij gebracht. Zover het mijn eigen militaire operaties betreft - met het achtste leger in Italië en de 21e legergroep in Noord-West Europa-, zouden we nooit zoveel terrein hebben gewonnen zonder hulp van de baileybruggen."

Eerst wennen aan de Britten...

Omdat deze brug gebouwd zou worden met grotendeels nog uit de Tweede Wereldoorlog beschikbaar " Extra Wide Bailey Bridge" materiaal werd het wenselijk geacht de Nederlandse - compagnie eerst een maand in Duitsland te detacheren bij het Britse Regiment om met dit materiaal te oefenen.

Door deze detachering kregen de officieren en onderofficieren tevens gelegenheid om, alvorens de eigenlijke brugslag een aanvang nam, hun Britse collega's goed te leren kennnen en gewend te raken aan hun werkwijze.

Uit de krant van 29-05-1954.

04-06-1954. Het militair kamp nabij de nieuw te bouwen Baileybrug, hier was het verplaatst na de brand. Eerst lag het kamp aan de Maas achter de woning van Bertus Sprunken (Grotestraat 7)

Brits Militair Royston J. Tranter die destijds meebouwde aan de brug en later emigreerde naar Lithgow Australia schreef ons: While there in 1954 we had a large fire (heather or grass) which burnt out our camp on the river bank so they move us further back, my Bedford truck had a tyre burnt and could not be moved for 4 days, I was supposed to stay with it - but decided to go by push bike to Nijmegen where I met a young lady (now 80) Antonia Stekhuizen at the Belvedere, during the following years I lost contact untill 2008 when I found her again on the internet we now correspond regularly. I spent many happy hours with her family in Groesbeek and visiting the surrounding area.

04-06-1954

04-06-1954. Deze bovenstaande vijf foto's hebben we in 2013 gekregen van een Brits militair die zelf meebouwde aan deze brug.

Uit de krant van 17-06-1954.

Drie foto's van Brits militair Roy Taylor, die in 1954 regelmatig bij de familie Sjang Simons - Coenders in de Grotestraat kwam.

v.l.n.r. Sjang en Betje Simons - Mich - Roy Taylor - Hay en Ria Simons

In de volksmond werd dit "de klène brug" genoemd. Dit aparte korte gedeelte lag aan de Wanssumse kant.

Brug gereed

Op 1 augustus 1954 kwam de brug gereed, nadat er ongeveer 2½ maand aan gewerkt was. Dat deze bouwtijd zo lang geworden is, vindt zijn oorzaak in verschillende factoren. Het werk, dat aan werklichaam, landhoofden en pijlerfunderingen onder beheer van de Rijkswaterstaat uitgevoerd moest worden, was achter op het oorspronkelijke opgestelde schema, zodat de militaire werkzaamheden vertraging ondervonden. Verder was in dit werkschema de nodige speling toegelaten. Men heeft deze brugslag meer beschouwd als een oefening om te leren iets goed te doen, dan als een oefening om in zo kort mogelijke tijd een brug te bouwen. Aangenomen kan worden, dat in oorlogstijd (met dag en nacht werken) voor de bouw van deze brug ongeveer 14 dagen nodig zou zijn geweest, natuurlijk zonder de toepassing van gewapend beton en met een fundering voor de stroompijlers van ingeheide houten palen.

Deze foto ontvingen wij van Mr. Royston J. Tranter, later woonachtig in Australië.

Uit de krant van 14-08-1954. Voortaan is groot grensverkeer mogelijk via de grensovergang Well-Weeze. Eerder moesten de automobilisten die hiervoor geen speciale vergunning (de grote pas) hadden via het grenskantoor Venlo-Herungen of Venlo-Dammerbruch vele kilometers omrijden.

De officiële opening

Vrijdag 3 september 1954 : gewichtig gezelschap op de Baileybrug.

De brug werd geopend door Sir Richard Nelson Gale, opperbevelhebber van het Britse Rijnleger. Talrijke militaire en civiele autoriteiten waren bij de openingsceremonie aanwezig, o.a. de chef van de Nederlandse generale staf, Generaal Hasselman, de commissaris van de koningin in Limburg dr F. Houben; ir M. Le Coscuino de Bussy, namens de directeur - generaal van Rijkswaterstaat en de burgemeesters van de gemeenten Bergen en Meerlo-Wanssum.

Slechts één rijstrook

Omdat de Baileybrug maar één rijstrook had, moest het verkeer eerst met mankracht, later met verkeerslichten geregeld worden.Het systeem functioneerde uitstekend, maar kon natuurlijk niet voorkomen dat er dagelijks aan beide zijden lange wachttijden uitgezeten werden. Maar daar was niets aan te doen, leek het.

De brug kreeg de naam 'Koninginnen Brug' of wel 'Queens Bridge' ........

...... naar de koninginnen van beide landen die bij de bouw betrokken waren:Nederland en Engeland.

Nieuwe Buslijn

Dagblad voor Noord-Limburg 27-11-1954.

Met ingang van 1 December a.s. opent de Zuid-Ooster de nieuwe autobusverbinding van Gennep over Well en Wanssum naar Venray, waarbij ook het station der N. S. te Oostrum - Venray op zeer korte afstand wordt gepasseerd. Deze nieuwe busdienst wordt geleid over de nieuwe „Koninginnenbrug” over de Maas nabij Well. Teneinde de vervoersbehoefte af te tasten is de aanvankelijke opzet nog bescheiden gehouden nl. drie maal daags ritten in beide richtingen, één ’s morgens, één rond de middag en één tegen de avond (op Zondag later). Indien de bewoners van onze streek nu een druk gebruik gaan maken van de dienst is er de eerste kans op bestendiging of mogelijk zelfs uitbreiding. In beide richtingen bestaat te Gennep onmiddellijke aansluiting met de bussen naar en van Nijmegen, terwijl tevens door de nieuwe dienst een verhoogde frequentie tussen Gennep en Well ontstaat.

Uit de krant van 04-12-1954.

De eerste wachtgelegenheden waren aan het Henseniusplein en het station in Oostrum. Vanaf mei 1955 konden de Wellenaren ook rechtstreeks met de bus tot aan het St. Elizabethziekenhuis in Venray komen. In de jaren dat de meeste mensen geen auto hadden was dit een grote uitkomst.

In Well waren vier bushaltes richting Venray: in de buurt van Vink Sterrenbos - zaal Klabbers Kasteellaan - Veerhuis en Bejaardenhuis Grotestraat.

In 1961 werd aan de Julianasingel het nieuwe busstation gebouwd. Zuid Ooster chauffeur Gerard Schoonderbeek, die met zijn gezin eerst in de Grotestraat had gewoond en daarna in de Sterrenbos, verhuisde naar de bovenwoning van het busstation.

Rijden door rood

Het kwam meermalen voor dat automobilisten door rood reden. Het gevolg was natuurlijk, dat deze overtreder het hele eind achteruit moest zetten. Soms na 'n fikse scheldpartij. Een enkele keer kwam het zelfs tot een handgemeen!

Grote betekenis

Door haar constructie waren de mogelijkheden dan wel beperkt, maar als enige vaste oeververbinding tussen Venlo en Gennep heeft deze brug toch grote betekenis gehad. De laatste jaren maakten ongeveer 4500 auto's per etmaal gebruik van deze brug.

In het kleine witte 'hutje' midden op de brug zaten lange tijd diverse mannen het verkeer te regelen:

Verkeersregelaars v.l.n.r. Lei Jacobs (Knikkerdorp) - Hannes Wijnhoven (Geijsteren / Oostrum) - Jacob Stevens (Bosserheide).

Verder nog: Jeu Zielemans (Wellerlooi) - Dhr. Sederius (Sterrenbos) - Gerrit Maas (Bergen) en Jac Kessels (Bergen, later woonachtig in de Grotestraat).

Plannen

Met het toenemen van de verkeersintensiteit bleken steeds duidelijker de beperkingen van de brug. Niet in de eerste plaats de noodzaak om via de verkeerslichten de brug afwisselend te berijden werd een punt, maar veel meer het benodigde onderhoud. In 1970 ging de brug voor een jaar dicht vanwege onderhoud. Vanaf 1971 is er dan ook gepraat over plannen voor een nieuwe brug; een brug die in eerste instantie 600 m lang, later 700 m lang, toen 900m lang en uiteindelijk 946 m bleek te moeten worden. Ruim 2x zo lang en 3x zo breed als de Baileybrug.

Opgelapt

De Baileybrug werd nog eenmaal zodanig in staat gebracht, dat het lichtere verkeer met een massa van 3,5 ton er, tot de openstelling van de nieuwe brug, gebruik van kon blijven maken.

Veerpont

Voor het zware vrachtverkeer werd in afwachting van de nieuwe brug het pontveer weer in ere hersteld. Joep Hebben, Piet Peters en Theo Simons waren zodoende enkele jaren veerman.

In 1976 werd definitief besloten om bij Well een nieuwe brug te bouwen.

Foto van de Baileybrug in december 1968, gemaakt en zelf ontwikkeld door Sjef Vink.

Krantenbericht van 06-12-1969 in het Limburgs Dagblad:

Baileybrug bij Well moet dicht voor zwaar verkeer

VENLO, 6 dec. — Vrachtverkeer boven drie ton mag vanaf maandag geen gebruik meer maken van de Baileybrug over de Maas tussen Well en Wanssum. Rijkswaterstaat heeft deze plotse maatregel — voorlopig voor de duur van een jaar — genomen, omdat de brug acuut gevaar oplevert voor het zware vrachtverkeer. De directie bruggen van Rijkswaterstaat heeft medio november ernstige slijtageverschijnselen waargenomen. De maatregel heeft heftige beroering verwekt in industriële kringen. „Dit is het einde van de brug", voorspelt in Wanssum directeur W. Vogels van de Landbouwbelang-vestiging in die plaats. Om nu aan de oostelijke Maasoever te kunnen komen met veevoeder en kunstmest moeten de wagens over Gennep of Venlo om. De gemiddelde rit duurt daardoor een uur langer. Dat uur kost 15 gulden. Dagelijks moeten ongeveer 40 wagens over die brug, waardoor we dus een strop lijden van 500 gulden per dag. Er zijn bedrijven, die nog grotere stroppen lijden", verzekert de heer Vogels. „Voor het industriële verkeer van Wanssum en Venray is het besluit een ramp", zegt in Meerlo burgemeester drs. M. Dittrich van Meerlo-Wanssum. Hij heeft maandagmiddag over deze zaak een gesprek met de hoofdingenieur van Rijkswaterstaat in het arrondissement Roermond ir. C. Oudshoorn. Ir. C. Oudshoorn vindt de maatregel ook een vervelende zaak. „Maar ik kan niet anders. Er is teveel speling in de pennen, waarmee de losse onderdelen, waaruit een Baileybrug in feite bestaat, vastgehouden worden. Speling versnelt een slijtageproces. Zeker wanneer het dagelijks door zwaar vrachtverkeer wordt gebeukt". De reparatie van de Engelse Baileybrug vergt volgens ir. Oudshoorn enkele tonnen. De kamer van koophandel voor Noord- Limburg, die herhaaldelijk heeft gepleit voor een vaste oeververbinding over de Maas bij Well, wil naar aanleiding van de moeilijkheden haar standpunt nog eens onder aandacht van de autoriteiten brengen.

Uit de krant van 08-01-1970.

Uit de krant van 13-05-1970.

Onherstelbaar

De directe aanleiding voor het besluit om een nieuwe brug te bouwen was het feit dat de Baileybrug in augustus van 1976 gesloten moest worden voor zwaar verkeer. Bij een inspectie was namelijk gebleken dat de verbindingen tussen de standaard-segmenten zodanig waren ingesleten, dat herstel tot de oorspronkelijke draagkracht een vrijwel volledig vervangen van de brug zou betekenen. Tot die reparatie werd niet besloten.

Ratelbrug

Niet alleen de verkeersdeelnemers, maar ook de Wellenaren waren blij dat er een nieuwe brug zou komen. De Koninginnebrug werd in de volsmond al ratelbrug genoemd. De houten balken maakten een enorm geluid als er over heen gereden werd. Zelfs een carnavalsschlager werd er aan gewijd.

Wiel Rutten schreef de tekst:

Weej hebbe ien Well 'n ratelbrug, die 't host göt begève. Mit ennen lange krômme rug, hoe lang zal ze nog lève? De ribbe die rammele gek werd'r van. Niemand ien Well den nog slaope kan........

De koeien trekken zich niets aan van het geratel.

De oude Brugweg ter hoogte van "de kleine Waaij" in februari 1980.

De Brugweg had voordat men de brug opging, achter de bocht een afslag naar rechts, richting Grotestraat.

Aanbesteding

Op 14 maart 1978 is de nieuwe brug aanbesteed. De totale bouwkosten zullen ca. 20 miljoen gulden bedragen.

1980. De nieuwe brug is in aanbouw.

Voorjaar van 1980, gezien vanaf de in aanbouw zijnde nieuwe brug.

Sloop van de Baileybrug

Rond december 1980 wordt met de sloop van het gevaarte begonnen. De kosten van de stalen bovenbouw zijn 215 duizend gulden. Dat bedrag valt in het niet bij de ruim 2,1 miljoen gulden die nodig zijn om de pijlers uit de Maas te halen.

Demonteren van de Baileybrug in december 1980.

December 1980.

In 1980 toen de Baileybrug werd afgebroken, werd dit herinneringsbordje in een beperkte oplage verkocht in de winkel van Tilly Lemberg - Broekmans.

In januari 1981 was men nog volop bezig met het slopen van de oude brug.

1981

Geniemuseum Vught

Twee segmenten van de "ratelbrug" zijn naar het Geniemuseum in Vught overgebracht en worden daar tentoongesteld voor publiek. Ook is er foto- en ander materiaal te zien van de Wellse Baileybrug.

Van Brederodekazerne
Lunettenlaan 102
5263 NT Vught

Soedan Afrika

Door toedoen van de Wellse missionaris pater Tjeu Haumann werd een gedeelte van de brug weer opgebouwd door gepensioneerde Brabantse geniesoldaten over de Kuron River - Kapoeta County in Southern Sudan (Zuid Soedan).