Van Knickedorp via Knikkendorp naar Knikkerdorp

De naam KNEKERDORP komt op één oude kaart (de Tranchotkaart 1803-1820) voor, maar wordt in 1867 in een Gemeente-Atlas geschreven als KNIKKERDORP.

Het Knikkerdorp: een oude Maasmeander die aansluit bij de Rode Hoek (net gelegen in Wellerlooi). Gaat aan de oostzijde over in een duinengordel die vroeger door de plaatselijke bewoners als schaapsweide werd benut. In de jaren twintig van de vorige eeuw is om verstuiving vast te leggen de grove den aangeplant. Deze houtsoort werd tevens gebruikt als stuthout in de Limburgse mijnen.

In een uitgave over "Naamkunde" lezen we verder: Het gehucht is ontstaan op zeer onvruchtbare grond, op Maasduinen gelegen tussen De Grote Waay en het Wells Meer. Deze zandduinen waren begin 1800 nog onbebost en met heide begroeid. Er woonden wat keuterboertjes, die de schrale percelen ontgonnen en meestal als dagloner op boerderijen langs de Maas of ontginningen bij de grens werkten.

De naam Knikkerdorp kwam ook voor bij Venray, Arcen en Kevelaer, maar alleen in Well is de naam behouden. In het Gemeentebesluit van 15-03-1976 kreeg het Knikkerdorp er o.a. deze namen bij: Herdersdreef en Schepersweg. Namen, die herinneren aan de oude heidegrond.

De arme bewoners van deze schrale grond oogstten zeer kleine aardappels, zo klein als knikkers. Vandaar misschien de naam Knikkerdorp?

Of is het woord Knekerdorp een verbastering van Knekeldorp (doodsbeenderen) en houdt het verband met de Galgenberg, waar mensen terechtgesteld werden en begraven?

Meest aannemelijk.

Knikkerdorp is zeer waarschijnlijk afgeleid van "Knickedorp". In aktes uit de 2e helft van de 18e eeuw, die zich in het RHCL te Maastricht bevinden, komt het woord meermaals voor, wanneer de kasteelheer toestemming geeft aan personen om daar ter plaatse te mogen "aengraven" voor een stuk bouwland of het "timmeren van een huijs". Een Knick is een afscheiding van een territorium (perceel) van heggen of struiken. Knicken (knikken!) is het Duitse woord voor het buigen van twijgen en dunne takken. Het woord komt vanaf dezelfde periode als boven vermeld (18e eeuw) ook in Sleeswijk-Holstein en Nedersacksen voor. Elders in Duitsland noemt men het Wallhecken. In Frankrijk noemt men een landschap met dergelijke "Knicken" een Bocage. In de 19e eeuw is het woord in de aktes van het kasteel al veranderd in "Knikkendorp". Pas later rolde de -r- in het snel uitgesproken dialectwoord. Zo hebben we ons in een poging het woord Knikkerdorp te duiden altijd collectief blind gestaard op de -r-, die oorspronkelijk helemaal niet in het woord zat!

Ook komen we geregeld de naam Knikkendorp tegen in notariële aktes, b.v. in 1844 van wijlen Jacobus Achten † te Well 16-03-1844. De familienaam Knickendorf komt veelvuldig voor in landen over de gehele wereld.

Well, zoals Jan de Beijer het in 1783 vanaf de Wanssumse kant van de Maas zag en tekende. Rechts (waarschijnlijk) een voorloper van de latere Michelsmolen en het onbeboste Knikkerdorp op de Maasduinen.

Waar gebeurd is het verhaal dat werd verteld door kapelaan/ historicus M. J. Janssen (kapelaan van 1881-1903 in Well):

Van 1799 tot 1811 had Well een pastoor: Petrus Boleij geboren te Horst op 19 Mei 1771.

Pastoor Boleij raakte in grote moeilijkheden met het Fransch gouvernement, wegens zijn brochure tegen de nieuw ingevoerden catechismus. Een huiszoeking op de pastorie bleef zonder resultaat, daar de pastoor alle zijn boekjes en aantekeningen in de zandbergen achter het Knikkerdorp had laten begraven, ook latere nazoekingen hebben evenmin iets aan het licht gebracht. Door te weigeren het Te Deum te zingen en de vijandelijke gezindheid van de adjoint ( = plaatsvervanger) te Well nam de pastoor in het begin van augustus 1811 de vlucht naar het kasteel de Holzheide bij Straelen, tot de met hem zeer bevriende familie de Cabanes. Na met de H.H. Sacramenten voorzien te zijn overleed hij aldaar aan een borstkwaal op 8 mei 1814 in de leeftijd van 43 jaar.

Straatnaamgeving in 1976.

De gemeenteraad van Bergen heeft in zijn vergadering van 10-02-1976 besloten een aantal straten een naam te geven. Het betreft hier o.a. straten en wegen in de buitengebieden welke voorheen met een verzamelnaam werden aangeduid. Het gereedkomen van een aantal wegen in ruilverkavelingsverband is mede aanleiding geweest tot het nemen van dit besluit. Bij de keuze van de namen is in hoofdzaak uitgegaan van namen die ter plaatse nog bekend zijn en in het kadaster of op wegenlegger als aanduiding van wegen en/of grondstukken voorkomen. Voor Well zijn in het buurtschap Knikkerdorp de volgende nieuwe namen gekomen: Knikkerdorpweg, Bergweg, Hoogveldseweg, Herdersdreef, Kevelaarseweg en Schepersweg. Het gedeelte dat aan de Rijksweg ligt bleef de naam Knikkerdorp houden.

N.B. Hierbij valt op dat de plaats net over de Duitse grens Kevelaer heet en men in Bergen voor Kevelaar heeft gekozen.

Het in 1901 gebouwde tolhuis van de familie Gerardus Baltissen - van Riswijck staat aan het huidige adres Knikkerdorp 10.

De woning uit 1901 en straatnaambord Knikkerdorp zoals het er uit zag in 2010.

Uit de krant van 24-12-1921

Het pand Deckers-Rutten met de houten brandtoren achter hun huis. De torens die in de Wellse natuur stonden hadden als doel om beginnende brand tijdig te ontdekken.

De woning van familie Hen en Til Hebben-Frenken in 1979. Huidig adres Knikkerdorpweg 1.

Het huis aan de Rijksweg op het huidige adres Knikkerdorp 7 van fam. Herman en Els Kersten-Wouters in 1979.

De woning werd eind 1936 / begin 1937 gebouwd door aannemer Manus Mulders uit Wellerlooi voor ƒ 1750,00

Schilderij van de woning van fam. Lei en Lien Jacobs - Derckx. Voorheen woonde hier de familie Piet en Hedwig Thijssen-Bergevoort. Hedwig is een van de Wellse oorlogslachtoffers. Het 2e huwelijk van Piet was met Jo Grimberg. Deze familie verhuisde naar Arcen. Daarvoor woonden hier Piets ouders Antoon Thijssen, afkomstig uit Siebengewald gehuwd met de Wellse Helena Driessen.

Deze boerderij werd later afgebroken en er werd een nieuwe woning gebouwd. Huidig adres Knikkerdorpweg 9.

"Op het Heuveltje" heette de woning van de fam. Nöl en Beth Hendrix-van Heesch. Huidig adres Knikkerdorpweg 11.

De boerderij van Thei en Tonny Koppes ( ongehuwde broer en zus) in 1979. Huidig adres Knikkerdorpweg 13.

De woning van de familie Jan Hendrix-Jans. (bijnaam de Snor) Deze woning werd afgebroken. Huidig adres Knikkerdorpweg 15.

Woning van de familie Peter en Caat Verrijdt - van Opbergen. Zie deze pagina Huidig adres Bergweg 1.

Het pand aan de Rijksweg van de fam. Engel Hendriks-van Opbergen waar een levensmiddelenwinkel met terras (verlof B) annex logies werd gerund. Ook het befaamde Heldro ijs werd er verkocht. Huidig adres Knikkerdorp 1.

Het woonhuis met gemengd bedrijf van Wim en Mia Rothoff in het Knikkerdorp, later bewoond door zoon Herman en zijn gezin, aan de huidige Knikkerdorpweg 7.

De oude woning van de familie Trienekens. Later werd er tegenover een nieuwe woning gebouwd aan de Knikkerdorpweg 6.

Deze woning van de fam. Albert en Nel Swemers-Theunissen aan de Kevelaersedijk 5 brandde af, toen een kleindochter met haar gezin er in woonde. Daarna is er een nieuw huis gebouwd. Later werd dit bewoond door Hans Luijpers en Dianne van Heck.

Vanaf 1976 is het gebied Knikkerdorp verdeeld in verschillende straten.

Op de rotonde Brugweg / Rijksweg / Knikkerdorpweg staat een 9 meter hoog kunstwerk. Dit is vervaardigd door de in 1953 te Tegelen geboren beeldhouwer-tekenaar Nicolas Dings.